![[logo GRE]](/roza.png)
GDAŃSKI ROCZNIK
EWANGELICKI
2023
- Historia
- Zbigniew Hojka, Wspólnota ewangelicko-augsburska przy kościele Piotra i Pawła w Wiśle od przełomu XVI/XVII wieku do 1994 roku
- Radosław Kubus, Łukasz Kępski, Budowa pierwszej świątyni ewangelickiej w Nowym Dworze Gdańskim u schyłku XVIII wieku
- Emilian Prałat, Późnobarokowy cmentarz ewangelicki w Robaczynie (Wielkopolska, powiat kościański) – dzieje i wartość kulturowa
- Katarzyna Szkaradnik, Rola ks. Traugotta Bartelmusa jako organizatora i kaznodziei w Kościele ewangelicko-augsburskim na Śląsku Austriackim
- Natalia Wałdoch, Poewangelicki szkieletowy kościół z końca XVII wieku w Jasieniu i jego wartość historyczno-emocjonalna
- Zbigniew Hojka, Wspólnota ewangelicko-augsburska przy kościele Piotra i Pawła w Wiśle od przełomu XVI/XVII wieku do 1994 roku
- Teologia
- Varia
- Monika Samsel-Chojnacka, Rafał Chojnacki, Zbrodnia w środku zimy. Motywy religijne w szwedzkiej powieści kryminalnej
- Piotr Przybytek, Paweł Przybytek, Metafizyka a religia u Fryderyka Nietzschego. Kilka uwag (cz. I)
- Anna Sanecka, Hermeneutyka spektaklu teatralnego dla dzieci. Studium metodologiczne
- Jerzy Domasłowski, Józef Dilis / Juozapas Dilys (1866–1952), ks. Paweł Dilis / kunigas Povilas Dilys (1905–1995) i ks. diakon / kunigė diakonė Erika D. Brooks
- Mateusz Zyznowski, Portret pastora Johanna Gottloba Bujarecka jako przykład portretów duchownych w sztuce luterańskiej
- Recenzje
- Janusz Małłek, Olgierd Kiec, Dziedzictwo niemieckiego protestantyzmu w Polsce po 1945 roku. Polityka – własność – pamięć i tożsamość [RECENZJA]
- Jerzy Domasłowski, Olgierd Kiec, Dziedzictwo niemieckiego protestantyzmu w Polsce po 1945 roku. Polityka – własność – pamięć i tożsamość [RECENZJA]
- Janusz Małłek, Karol Łopatecki, Janusz Dąbrowski, Wojciech Krawczuk, Wojciech Walczak, Listy Anny Wazy (1568–1625) [RECENZJA]
2022
- Historia
- Piotr Kociumbas, „Preußisch evangelischer Lieder=Schatz”. Gesangbücher als Medien der regionalen Identität im Preußen königlich-polnischen Anteils. Fallbeispiel Danzig.
- Radosław Kubus, Wybrane choroby zakaźne w XIX i na początku XX wieku w świetle ksiąg zgonów parafii ewangelickiej w Żuławkach (Fürstenwerder)
- Teologia
- Varia
- Henning Theißen, Christians from Iran seeking asylum in Western European countries: the present state of the debate
- Adrian Uljasz, Ewangelickie słowo drukowane w sieci. Książka luterańska z XIX–XXI w. w bibliotekach cyfrowych
- Witold Miedziak, Kilka uwag o wpływie XVI-wiecznych konfliktów konfesyjnych na sztukę Wielkopolski i Kujaw
- Zbigniew Danielewicz, Wszystko, co ważne, to tylko przelotna opowieść. Koncepcja i rola fikcji w twórczości Yuvala Noaha Harariego
- Dariusz Kaczor, W pułapce teologii. Elementy ‘teologia medicinalis’ w antyepidemicznych drukach fizyków miejskich Prus Królewskich i Książęcych z XVI wieku
- Dariusz K. Sikorski, W obronie Talmudu, czyli dysputy z „żydoznawcami” w polsko-żydowskiej prasie międzywojennej
- Recenzje
- Jerzy Domasłowski, Katarzyna Bartosiewicz, Nowożytne zabytki sztuki protestanckiej na terenie obecnego powiatu słupskiego. (Nastawy ołtarzowe, kazalnice, ołtarze ambonowe, chrzcielnice, epitafia, płyty nagrobne, obrazy, prospekty organowe, loże, ławy, empory, inne zabytki) [RECENZJA]
- Iwona Zaleska, Krzysztof Lewalski, Tadeusz Stegner, Kościoły, wyznania, wspólnoty i związki religijne w Królestwie Polskim (1815–1914) [RECENZJA]
- Janusz Małłek, Grażyna Szelągowska, Kaznodzieje, nauczyciele, politycy. Ruchy przebudzenia religijnego i modernizacja w regionie nordyckim w XIX wieku [RECENZJA]
- Janusz Małłek, Paweł Matwiejczuk, Melanchtoniana polonica. Korespondencja Filipa Melanchtona z Polakami [RECENZJA]
2021
- Historia
- Piotr Kitowski, Spis urzędników miejskich Chojnic do 1772 r.
- Leszek Jańczuk, Aresztowanie 199 ewangelikalnych duchownych we wrześniu 1950 roku
- Dariusz Konrad Sikorski, W obronie Starego Testamentu. Recepcja kazań adwentowych kardynała Michaela von Faulhabera w międzywojennej prasie polsko-żydowskiej
- Renata Czyż, Pamięć kulturowa ewangelików Śląska Cieszyńskiego – zarys problematyki
- Kazimierz Bem, Kościoły protestanckie i spór o niewolnictwo w USA
- Łukasz Piotr Nowak, Parafia ewangelicka w Trzciance i jej księgi metrykalne do 1945 roku
- Grzegorz Michalak, „Szlakiem Reformacji” – czasopismo Wileńskiego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego (Jednoty Wileńskiej)
- Krzysztof Kłodawski, Niemiecka ludność ewangelicka powiatu płockiego w pierwszych latach po II wojnie światowej
- Teologia
- Adam Malina, Pieśń „Brońże, Panie, nas na wieki” w kontekście specyfiki metodologii badań hymnologicznych
- Józef Majewski, „Calov-Bibel” Jana Sebastiana Bacha
- Marcin Hintz, 10 przykazań czasu pandemii – czy epoka koronawirusa wymaga formułowania nowych zasad w etyce ewangelickiej?
- Henning Theißen, Heiliger und Herrscher. Schlaglichter auf König David in der reformationszeitlichen Bekenntnisbildung
- Grzegorz Olek, Niewolnik czy sługa? Protestancka tradycja przekładu słowa „doúlos” w listach więziennych w „Corpus Paulinum”
- Varia
- Artur Aleksiejuk, Miroslav Župina, Die christliche Ökologie nach Vladimir S. Solov’ev (1853-1900)
- Weronika Machowicz-Musiał, Anioły chrzcielne – zapomniane skarby kościołów ewangelickich. Na przykładzie rzeźby z Jerutek
- Daria Agnieszka Maciąg, Nagrobek pastora Georga Stoscha. Przyczynek do badań nad sztuką funeralną Drawna i okolic przełomu XIX i XX wieku
- Recenzje
- Jerzy Domasłowski, Człowiek mądrego serca. Zdzisław Tranda: pastor – biskup – ekumenista, pod red. Grzegorza Polaka, Barbary Stahlowej, Hanny Trandy [RECENZJA]
- Janusz Małłek, Bernhart Jähnig, Preussenland, Kirche und Reformation. Geplantes Zusammenspiel von geistlicher und weltlicher Herrschaft [RECENZJA]
- Kalendarium
2020
- Historia
- Liliana Lewandowska, Ludzie pietyzmu gdańskiego
- Jan Daniluk, Historia ewangelickiej parafii Lutra w Gdańsku-Wrzeszczu
- Adam Szarszewski, Obowiązek modlitwy w szpitalach i sierocińcach gdańskich doby nowożytnej
- Grzegorz Michalak, Warszawska Parafia Filialna Ewangelicko-Reformowana Synodu Wileńskiego (Jednoty Wileńskiej) w latach 1933-1939
- Tadeusz Stegner, Ks. Juliusz Bursche podczas pierwszej wojny światowej – co wiemy, czego nie wiemy?
- Joanna Haralson, Classical Christian Education in United States of America
- Dawid Binemann-Zdanowicz, Postępowanie regulacyjne jako sposób uregulowania stanu prawnego nieruchomości Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP
- Piotr Birecki, XVIII-wieczne inwentarze kościelne jako przyczynek do badań nad ewangelickimi księgozbiorami parafialnymi w Prusach Książęcych
- Teologia
- Adrian Gendera, Dzieje zanikania. Cmentarze ewangelickie z Osiecznej i okolicy po 1945 roku
- Henning Theißen, „…um den Kindern damit eine Freude zu machen”? Reproduktionstechnologie und Kindeswohl
- Józef Majewski, Muzyka krzyża. Słowo o teologii Vor deinen Thron tret’ ich hiermit Jana Sebastiana Bacha
- Grzegorz Brudny, Duszpasterstwo międzyreligijne i międzykulturowe – utopia czy szansa na przyszłość?
- Dariusz Barbaszyński, Drogi do Boga w myśli Paula Tillicha. Perspektywa antropologiczna i etyczna
- Karol Niedoba, Karl Rahner – teolog Soboru Watykańskiego II
- Varia
- Adrian Uljasz, Promocja polskiej książki i prasy ewangelickiej w Internecie. Wydawcy, księgarnie, biblioteki
- Christoph Ehricht, Neue Geschichtserzählungen von und über Frauen im Zeitalter der Reformation und in der Epoche der deutschen Romantik
- Rafał Bodarski, The Importance of Education in the Adult Person’s Hierarchy of Values
- Recenzje
- Aneta Sokół, O niepodległości ekumenicznie. Wyznawcy różnych Kościołów dla Rzeczypospolitej (1918-1939), red. nauk. Sabina Bober, Sławomir Jacek Żurek [RECENZJA]
- Jerzy Domasłowski, Rudolf Bażanowski, Kościoły i parafie Diecezji Mazurskiej. Przeszłość i teraźniejszość. Historia kościołów i parafii ewangelickich w zarysie ze szczególnym uwzględnieniem ich losów po 1945 roku [RECENZJA]
- Jerzy Domasłowski, Jan Szturc, współpraca: Aneta Sokół, Karol Długosz, Karol Karski, Działalność Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego 1919 – 1983 – 2019 [RECENZJA]
- Janusz Małłek, Manfred Richter, Oh sancta simplicitas! Über Wahrheit, die aus der Geschichte kommt. Ein Essay zum Ökumenismus [RECENZJA]
- Jerzy Domasłowski, Rainer Zacharias, Evangelische Kirchengeschichte für die Stadt Marienburg und ihre beiden Werdergebiete an Nogat und Weichsel 1526 bis 1945. Entwicklungsstufen einer Glaubenslandschaft [RECENZJA]
- Marcin Hintz, Rafał Prostak, Ogród murem oddzielony od pustyni. Relacje Kościół – państwo, wolność sumienia i tolerancja religijna w myśli pierwszych baptystów [RECENZJA]
- Wywiad - Rozmowa
- Kalendarium
2019
- Historia
- Piotr Paluchowski, Adam Szarszewski, Reformacja w szkole. Program nauczania z 1539 roku autorstwa Andreasa Aurifabera
- Christoph Ehricht, Etsi Deus non daretur. Hugo Grotius (1583–1645) und der Krieg. Neue Forschungen über den Begründer des modernen Völkerrechts und Wegbereiter der europäischen Aufklärung
- Wojciech Jerzy Górczyk , Gałąź prawosławna i kalwińska Krasińskich herbu Ślepowron z Krasnego
- Wojciech Zawadzki, Kościół ewangelicko-reformowany w Inspektoracie Górnopruskim i Zachodniopruskim (Elbląska Superintendentura Reformowana) w latach 1781–1817
- Tadeusz Stegner, Kresy polsko-ewangelickie na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r.
- Adrian Uljasz, Adolf Fierla (1908-1967). Poeta, pedagog, emigrant
- Teologia
- Varia
- Józef Majewski, Musica theologica. Religious Aspects of Die Kunst der Fuge, Musikalisches Opfer, and Goldberg Variations of J. S. Bach
- Marcin Hintz, Bogumił Linde, Sound of Silence – the Theological and Physical Interpretation of Sound
- Maria Urbańska-Bożek, An Analysis of Selected Upbuilding Discourses in the Works of Søren Kierkegaard in the Context of Evangelical Homiletics
- Henning Theißen, Leiturgia, martyria, diakonia – Stichwörter zur Freiheit der Kirche in der (post-)säkularen Welt
- Anna Cappello, Reason and imagination: Clive Staples Lewis’ paths to christianity
- Paweł Nowakowski, Drogi i bezdroża „Etyki solidarności” w roku „Wolności i Solidarności”
- Polemiki
- Recenzje
- Grzegorz Jasiński, Jarosław Kłaczkow, Ksiądz biskup Andrzej Wantuła (1905-1976). Biografia [RECENZJA]
- Aneta Sokół, Reformacja protestancka 1517 roku. Spory o dziedzictwo [RECENZJA]
- Jerzy Domasłowski, Reformacja i ewangelicyzm nad Bałtykiem [RECENZJA]
- Jerzy Domasłowski, Ołtarze ambonowe. Interdyscyplinarne prace badawcze [RECENZJA]
- Jerzy Domasłowski, Reformacja w Toruniu. Wpływ kultury ewangelickiej na rozwój miasta [RECENZJA]
- Wywiad - Rozmowa
- Kalendarium
2018
- Historia
- Marian Bendza, Genoontologiczny wymiar chrystianizacji na przykładzie ziem Półwyspu Bałkańskiego
- Volker Leppin, Kulturelle Transformationen in Europa um 1500
- Adam Szarszewski, Piotr Paluchowski, Wybrane aspekty dobroczynności w protestanckim Gdańsku (XVI-XVIII w.)
- Alicja Saar-Kozłowska, Przekaz o królewnie Annie Wazównie wyrażony w jej pomniku grobowym
- Artur Aleksiejuk, Elżbieta Aleksiejuk, Chrześcijański idealizm pedagogiczny Konstantina P. Pobiedonoscewa (1827-1907)
- Katarzyna Szkaradnik, Przeszłość i współczesność polskiego luteranizmu w korespondencji Jana Wantuły (1877-1953) i jego syna Andrzeja (1905-1976), późniejszego zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w PRL
- Adrian Uljasz, Jan Sztwiertnia (1911-1940). Wiślański kompozytor, animator kultury i pedagog, ofiara hitlerowskiego obozu Mauthausen-Gusen
- Jarosław Kłaczkow, Die Regierung gegenüber der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in den Jahren 1945-1951
- Piotr Kallalas, Powojenne losy Szpitala Diakonis Ewangelickich – historia placówki w latach 1945-1955
- Teologia
- Henning Theißen, Theologische Verantwortungsethik im europäischen Umbruch. Der rheinische Präses Peter Beier und die Evangelische Kirche der Union
- Józef Majewski, Laudatissima virgo. Maryja w dialogu katolicko-luterańskim w USA
- Grzegorz Szamocki, Konsultacje u lekarza znakiem wiary w Boga, w świetle Syr 38,1-15
- Joshua Hanson, Etyczne kontrowersje wokół metody in vitro w stanowiskach i wypowiedziach Ewangelickiego Kościoła Niemiec i Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce
- Varia
- Recenzje i Sprawozdania
- Marcin Hintz, Michał Hucał, Wielowymiarowość ewangelickiego prawa kościelnego. Analiza porównawcza i teologiczno-prawna [RECENZJA] (Jerzy Sojka)
- Jarosław Kłaczkow, Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce w latach 1918-1939 [RECENZJA] (Tadeusz Stegner)
- Aneta Sokół, XXII Forum Ewangelickie „Ewangelicy Niepodległej. Dzieje i współczesność obywatelskiego zaangażowania”, Wisła 14-16.09.2018 r.
- Kalendarium
2017
- Historia
- Sławomir Kościelak, Luteranie, katolicy, kalwiniści w Gdańsku. Bilans konfrontacji i koegzystencji w trzech pierwszych wiekach od wystąpienia Marcina Lutra
- Tadeusz Stegner, Reformacja w „Odrodzonej Rzeczpospolitej”. Polskie ewangelickie środowiska opiniotwórcze w okresie międzywojennym wobec dziedzictwa Reformacji
- Krzysztof M. Różański, Życie społeczne parafii luterańskiej w Białymstoku
- Grzegorz Jasiński, Obrazy z życia mazurskich ewangelików w 1946 roku
- Dawid Binemann-Zdanowicz, Historyczno-prawne aspekty włączenia działających w II RP Kościołów ewangelickich konfesji luterańskiej i ewagelicko-unijnej do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej
- Juliusz Gardawski, Wpływ ewangelicyzmu na gospodarkę – rola zaufania
- Teologia
- Hans-Jürgen Abromeit, The Luther Effect: What was the aim of the Reformer and what was the result?
- Marcin Hintz, Aktualność reformacyjnego przesłania we współczesnej etyce ewangelickiej
- Andrzej Perzyński, Document „From Conflict to Communion”. Some Historical Approaches
- Tomasz Kupś, Immanuel Kant a protestantyzm
- Christoph Ehricht, Das Prämonstratenserkloster Belbuck als eine Keimzelle der Reformation im südlichen Ostseeraum
- Jerzy Sojka, Ewa Sojka, Kazanie Marcina Lutra na poświęcenie kościoła zamkowego w Torgawie
- Kalina Wojciechowska, Aby słowo Boże dzięki śpiewowi wśród ludzi przebywało
- Varia
- Recenzje
- Eliza Filby, God & Mrs Thatcher. The Battle for Britain’s Soul (recenzja Paweł A. Leszczyński)
- Aneta M. Sokół, Polska książka ewangelicka po 1989 roku (recenzja Grażyna Barbara Szewczyk)
- Rozmowy
- Zbigniew Nosowski, Dysputa „Jaki byłby świat bez Reformacji?” (dyskutują: Jerzy Buzek, bp Marcin Hintz, Paweł Huelle, Sławomir Kościelak)
- Kalendarium
2016
- Historia
- Wilhelm Hüffmeier, „Gott hat sein Evangelium auch durch die Musik gepredigt“ Martin Luther, die Musik und das Kirchenlied
- Janusz Małłek, Zarys dziejów Reformacji w Wielkopolsce
- Wacław Gojniczek, Konsystorz księstwa cieszyńskiego czasów Reformacji w świetle listu dobrego urodzenia Jana Pragenusa z 1622 roku
- Tadeusz Stegner, Czy tylko „dzieci, kuchnia, kościół”? Kobiety w polskim protestantyzmie w XIX i w początkach XX wieku
- Adrian Uljasz, Jerzy Kotula (1855–1889). Cieszyński księgarz, wydawca i nakładca
- Krzysztof M. Różański, Duchowni luterańscy w Białymstoku od I wojny światowej do likwidacji parafii w 1978 roku
- Teologia
- Marcin Hintz, Obraz uchodźstwa w Biblii jako impuls etyczny dla Kościołów dzisiaj
- Artur Aleksiejuk, Problematyka pobierania zarodkowych komórek macierzystych w oficjalnych stanowiskach Kościołów ewangelicko-luterańskich Szwecji i Norwegii
- Jerzy Sojka, Teologia Marcina Lutra w debacie Światowej Federacji Luterańskiej po roku 2010
- Henning Theißen, Theologie des Herzens – Theologie der Tatsachen. Zur Lage der Offenbarungstheologie im Jahr des Reformationsjubiläums
- Kalina Wojciechowska, Nauki dla wybranych. Charakterystyka ekskluzywnego nauczania Jezusa w Ewangelii Marka
- Wojciech Gajewski, „Rzekł mu Piłat: Co to jest prawda?” ’Emet i alētheia w tradycji żydowskiej i grecko-rzymskiej. Kulturowo-teologiczne odczytanie J 8,31-32 i J 18,37-38a Cz.3
- Varia
- Karol Toeplitz, „Nie wierzę teologom”
- Maria Urbańska-Bożek, Kierkegaarda droga poznania Boga
- Recenzje
- Marta Małkus [red.], Kamila Szymańska [red.], Reformacja i tolerancja. Jedność w różnorodności? Współistnienie różnych wyznań na ziemi wschowskiej i pograniczu wielkopolsko-śląskim (Jerzy Domasłowski)
- Łukasz Barański, Jerzy Sojka, Reformacja, t. I, Historia i teologia luterańskiej odnowy Kościoła w Niemczech w XVI wieku, cz. 1 (Maria Drapella)
- Jan Szarek, Niosła mnie radość służby. Wspomnienia z czasów przemian (Aneta Sokół)
- Rafał Leszczyński (red.), Paweł Hulka-Laskowski, pisarz, religioznawca, bibliofil i pedagog (Aneta Sokół)
- Izabela Bożyk, Osadnictwo niemieckie na terenach wiejskich między Pilicą a Wisłą w latach 1815-1864 (Tadeusz Stegner)
- „Na początku był Chrystus”. Bp Jerzy Pańkowski, bp Marcin Hintz, bp Grzegorz Ryś. Rozmawiają Jakub Drath i Janusz Poniewierski (Maria Urbańska-Bożek)
- Rozmowy
- Kalendarium
2015
- Historia
- Jerzy Sojka, Przedreformacyjna teologia Jana Husa
- Paweł Matwiejczuk, W todze i zbroi. Dwa listy Filipa Melanchtona Do polskiego szlachcica
- Alicja Saar-Kozłowska, Pomnik upamiętniający Annę z Leszczyńskich Potocką w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu
- Joanna M. Arszyńska, Zachowane nowożytne wyposażenie ewangelickich kościołów Diecezji Mazurskiej
- Grzegorz Jasiński, Neopietyzm a postawy narodowe. Ruch gromadkarski na Mazurach w XIX i XX w. Część II (1945 – 1956)
- Radosław Nalaskowski, Czas zaciera ślady… ewangelicy w Lulkowie
- Krzysztof M. Różański, Zarys dziejów parafii luterańskiej w Białymstoku od I do II wojny światowej
- Krzysztof Paweł Woźniak, O łódzkim tyglu wyznaniowym
- Teologia
- Varia
- Radosław Łazarz, Pierwszy pomiędzy grzesznikami. Pastor luterański a zasada powszechnego kapłaństwa w wybranych filmach skandynawskich
- Daniel Mourkojannis, Die Nietzscherezeption bei Ernst Troeltsch
- Karol Toeplitz, Komplementarność w przyrodzie i... poza nią? albo: coincidentia oppositorum w Biblii, jak tego chce Cusanus
- Maria Urbańska-Bożek, Miłość w aspekcie metafizycznym i etycznym w kontekście myśli Henri Bergsona i Franza Rosenzweiga
- Dyskusje
- Recenzje
- Jarosław Kłaczkow, Grzegorz Jasiński, Słownik duchownych ewangelickich na Mazurach w XIX wieku (1817-1914) [RECENZJA]
- Jarosław Kłaczkow, Piotr Birecki, Ewangelickie budownictwo kościelne w Prusach Zachodnich [RECENZJA]
- Aneta Sokół, Kazimierz Bem, Słownik biograficzny duchownych ewangelicko-reformowanych. Pastorzy i diakonisy Jednoty Małopolskiej i Jednoty Warszawskiej 1815-1939 [RECENZJA]
- Rozmowy
- Maria Drapella, (Bogumił Linde), Rozmowa z prof. dr. hab. Bogumiłem B. J. Lindem
- Kalendarium